105 jaar oude iconische schachtbok op be-MINE schittert na 18 maanden restauratie terug in volle glorie

Schachtbokken waren cruciaal voor de werking van steenkoolmijnen, omdat ze dienden voor het transport van mijnwerkers, materiaal en natuurlijk steenkool zelf. Zonder deze imposante constructies zouden de mijnen niet kunnen functioneren, want ze dragen de kabelwielen en liften, die aangedreven worden door de machines in de ophaalgebouwen.

Elke mijn beschikt steeds over twee schachten, essentieel voor de ventilatie. Eén schacht was voorzien van een ventilator die lucht onttrok. Op die manier werd er een onderdruk gecreëerd en verse lucht aangezogen vanuit de andere schacht. Dat was noodzakelijk voor het verwijderen van de dampen en het stof die gegenereerd waren door de exploitatie.

Vandaag vormen de schachtbokken iconische herkenningspunten in het landschap: ze torenen hoog boven het omringende terrein uit en markeren de Beringse mijnsite. Ze zijn dan ook hét uithangbord voor de nieuwe toeristisch recreatieve site be-MINE.

39,6 ton staal en 8.400 liter verf
De zuidelijke schachtbok werd in 2018 in de steigers gezet voor een grondige restauratie en in 2022 was het de beurt aan de noordelijke schachtbok. Deze stalen structuren trotseren intussen al 105 jaar weer en wind. Daarom worden de schachtbokken door een verfsysteem beschermd tegen alle weersinvloeden. De verf zal na verloop van tijd degraderen onder invloed van UV-licht, vocht en het uitzetten en bewegen van de metalen profielen. De verflagen worden broos, barsten, verpoederen en het vocht zorgt voor corrosie van het staal. Roestkorsten oefenen mechanische druk uit op deze verflagen en het degradatieproces zet zich versneld verder.

“Voor de restauratie konden we vaststellen dat de verflagen op bepaalde plaatsen reeds sterk verweerd waren en dat het staal erg aan het roesten was. Daardoor vervormt het staal en wordt het geheel instabiel. Restauratie was dus noodzakelijk”, licht Karolien Sas, algemeen directeur van be-MINE toe. “De restauratiewerkzaamheden omvatten onder meer het zorgvuldig reinigen van het metaal, een grondige inspectie van de structuur, het herstel van de stalen onderdelen en het aanbrengen van een nieuwe beschermende verflaag. Zo werd er in totaal 39,6 ton staal vervangen en 8.400 liter verf gebruikt. Vandaag kunnen we met trots aankondigen dat beide schachtbokken gerestaureerd zijn en opnieuw hun waardige uitstraling bekomen hebben.”

Jos Lantmeeters, gouverneur van Limburg: “De schachtbokken van be-MINE, met hun imposante aanwezigheid, zijn niet alleen getuigen van ons industriële verleden, maar ook van onze vastberadenheid om ons erfgoed te behouden en te koesteren. Want de restauratie van deze iconische structuren is meer dan alleen het behoud van ons erfgoed; het is een daad van respect voor onze roots, een erkenning van onze identiteit als mijnregio en een belofte aan de generaties die na ons komen. Deze restauratie is bovendien een eerbetoon aan de veerkracht van onze gemeenschap en een viering van onze verbondenheid met het verleden, het heden en de toekomst. Voor mij nogmaals een bewijs dat de synergie tussen LRM en de Stichting LSM werkt en tot grootse realisaties in staat is.”

Thomas Vints, burgemeester van Beringen: “De schachtbokken behoren tot het historisch erfgoed van stad Beringen en zijn onlosmakelijk verbonden met onze identiteit en ons rijke mijnverleden. En dat zetten we graag letterlijk in de schijnwerpers. Daarom worden beide schachtbokken vanaf de zomer uitgelicht, waardoor de twee monumentale torens als lichtbakens gaan fungeren op be-MINE. Dit is een volgende stap in de gefaseerde uitvoering van het lichtplan dat is opgemaakt voor de hele site van be-MINE.”

Tom Vanham, algemeen directeur LRM: “Bij de sluiting van de mijnen begin jaren ‘90 werd ervoor gekozen om één van de 7 Limburgse mijnen quasi integraal te behouden en voor toekomstige generaties ter beschikking te stellen om het belang van de mijnen voor Limburg en vooral het hard labeur van de mijnwerkers zelf te gedenken, en dat is de site van be-MINE in Beringen. Feit is dat anno 2024 op deze site dan ook niet enkel de typische schachtbokken, maar een groot deel van de verschillende gebouwen met hun specifieke functies typisch voor een koolmijnzetel, integraal werden bewaard. Dankzij de geleverde inspanningen van de vele betrokkenen en de voorfinanciering door be-MINE, een samenwerkingsverband tussen LRM, Van Roey Vastgoed en Ciril, kunnen bezoekers vanaf nu opnieuw beide iconische schachtbokken in vol ornaat bewonderen op en rond de site als stille getuigen en tegelijk majestueuze bakens in het landschap.”

THV-mijnbouw (Van Roey & Democo) stond in voor deze restauratie.